працаваць

тлумачэнне слова:

  працаваць, -цую, -цуеш, -цуе; незакончанае трыванне
    1. Займацца якой-н. працай. Працаваць у полі. Працаваць здзельна. ▪ Сапраўдны работнік будзе шчыра працаваць на любым месцы. Шахавец. Спачатку работа не ладзілася — проста не было ахвоты працаваць. Колас. // Быць занятым дзе-н. працай, мець дзе-н. які-н. занятак, знаходзіцца дзе-н. на службе. Працаваць на заводзе. Працаваць у школе. Працаваць у калгасе. ▪ Бацька Мірона працаваў у млыне, а Віктара — на шкляной гуце. Маўр. // кім. Знаходзіцца на якой-н. пасадзе, выконваць абавязкі каго-н. Працаваць настаўніцай. Працаваць бухгалтарам. Працаваць слесарам. ▪ Дзед Мікалай працаваў вартаўніком на птушкагадоўчай ферме. Даніленка. Ірына працуе прычэпшчыцай ужо другі месяц. Шахавец.
    2. над чым. Працуючы, ствараць, удасканальваць ці вывучаць што-н. Працаваць над дысертацыяй. Працаваць над спектаклем. Працаваць над карцінай. // з кім. Сістэматычна навучаць, выхоўваць каго-н. Працаваць з дзецьмі. Працаваць з кадрамі.
    3. на каго-што. Займацца якой-н. працай, забяспечваючы ці абслугоўваючы каго-н. Працаваць на сябе. ▪ — Вы будзеце на нас працаваць. Ды яшчэ якую вялікую карысць прыносіць савецкім людзям! Новікаў. «Калі б табе, сонейка, прыйшлося працаваць на пана, ты не стаяла б так доўга над лесам, — зайшло б хутчэй...» Брыль. // пераноснае значэнне Дзейнічаць на карысць каго-н., дзеля чыіх-н. інтарэсаў. — Час вайны адцягнуты, а час працуе на нас. Гурскі.
    4. чым. Прыводзіць што-н. у дзеянне, кіраваць, дзейнічаць (інструментам, прыладай). Працаваць лапатай. Працаваць малатком. ▪ Цётка .. энергічна працавала нажніцамі, рыхтуючы бінты. Самуйлёнак. Мужчыны, жанчыны і падлеткі працуюць граблямі. Бядуля. // Энергічна рухаць чым-н. (якой-н. часткай цела). Летам, бывала, ляжа Пеця на спіну, рукі раскіне і ляжыць сабе, не кратаецца. А цяпер, як ні стараецца, як ні працуе і рукамі і нагамі, а галаву ледзьве трымае па паверхні. Ваданосаў. Узлятае дружны смех, гучна працуюць далоні. Лужанін. // з чым. У працэсе працы карыстацца чым-н. (інструментам, дапаможнікам і пад.). Працаваць з мікраскопам. Працаваць са слоўнікам.
    5. Знаходзіцца ў дзеянні, дзейнічаць (пра механізмы, агрэгаты і пад.). Увесь дзень бесперабойна працаваў камбайн. Гурскі. Гул бою чуўся выразна з таго боку, дзе зайшло сонца. І там працавала артылерыя. Чорны. // Дзейнічаць, выконваць свае функцыі (пра органы цела). Страўнік не працуе. Сэрца працуе добра. / Пра думкі, уяўленні і пад. Думка прафесара працавала акрэслена, ясна. Кавалёў. // Быць у дзеянні (аб прадметах, установах); быць адкрытым (для наведвальнікаў, пакупнікоў і пад.). Завод працуе ў дзве змены. Бібліятэка працуе без выхадных дзён.
    •••
    Працаваць над сабой — удасканальваць сябе ў чым-н.

Усталюйце новую праграму Скарніка!