прайсці

тлумачэнне слова:

  прайсці, прайду, пройдзеш, пройдзе; прошлы час прайшоў, -шла, -ло; загадны лад прайдзі; закончанае трыванне
    1. Ступаючы, перамясціцца. Праз гэты двор прайсці прыемна: тут відзён клопат, ёсць і план. Колас. Вырашылі даехаць да праспекта і прайсці пехатою. Шыцік. // што. Хадзьбой пераадолець якую-н. адлегласць. — Засталося прайсці не больш як кіламетры два. Анісаў. Старанна абмацваючы шлях разведкай, [салдаты] прайшлі яшчэ кіламетраў 20. Брыль. Нямала ёсць дарог. Я кожную прайсці Як найхутчэй імкнуся. Танк. // у пераноснае значэнне ужываецца, ужыванне Не доўгі век маіх герояў, Але калі зірнуць назад, То ён падзеямі багат, Не лёгкі шлях прайшлі абое. Колас. // Перамясціцца ў якім-н. напрамку пехатою з мэтай трапіць куды-н. Заранік разгублена і крыху спалохана глянуў у глыбіню залы, правёў рукой па непакорных валасах і, утуліўшы галаву ў плечы, прайшоў за стол прэзідыума. Хадкевіч. // што і без дапаўнення Пратанцаваць. Прайсці адзін тур вальса. ▪ Эх, чаму б з дзяўчынай тою, Што з касою залатою, Не прайсці па крузе мне! Ляпёшкін. // Перамясціцца па якім-н. шляху (пра які-н. від транспарту). Цераз мост прайшоў грузавік. Шамякін. На рассвітанні.. [Крамарэвіч] бачыў, як прайшло палявой дарогай многа нямецкіх танкаў. Чорны. // Распаўсюдзіцца (пра чуткі, весткі і пад.). Пад вечар прайшла чутка, што ў ваколіцах вёскі паявіліся конныя польскія легіянеры. Колас. // Прабегчы, пракаціцца (пра шум, крык і пад.). Па зале, як лёгкі павёў ветрыку, прайшоў смяшок. Сабаленка. // пераноснае значэнне Успомніцца, пранесціся перад вачыма. Як часта бывае ў такіх выпадках, перад.. [дзяўчынай] прайшло ўсё яе жыццё. Маўр. // пераноснае значэнне З'явіцца і хутка знікнуць (пра ўсмешку, мімічны рух і пад.). Па твары ў Ганны прайшла вельмі рухавая рыса і знікла. Чорны.
    2. што і без дапаўнення Прамінуць каго-, што-н. (Не затрымліваючыся або празяваўшы). Прайсці паваротку дарогі. ▪ Хіба ж можна прайсці міма, каб у прыскрынак не зірнуць. Колас. Нічыпар прайшоў міма, так і не адважыўшыся прызнацца, хто ён такі. Асіпенка. // што. Перамяшчаючыся куды-н., пакінуць за сабой каго-, што-н. Ішоў [Ілья] хутка. Стараўся да ночы прайсці хвойнік, дзялянкі, бо далей поле, — смялей... Галавач.
    3. Выпасці (пра ападкі). Раніцай прайшоў спорны дождж, і дрэвы абапал дарогі яшчэ не абсохлі. Ваданосаў.
    4. Пралезці, прасунуцца праз што-н. Сухі корань прарваў шынель і прайшоў навылёт. Чорны. // Прасачыцца, выступіць (пра вадкасць). Гімнасцёрку можна было б вывернуць, але гэта нічога не дасць: фарба прайшла наскрозь. С. Александровіч. // што. Рухаючыся наперад, апрацаваць, зрабіць. Я мог араць поле, калоць дровы, прайсці добры пракос, нават мог жаць, малаціць цэпам, але работа ў рэдакцыі мяне палохала і бянтэжыла. Сабаленка. // што. спецыяльны тэрмін Рухаючыся ў якім-н. напрамку ў тоўшчы чаго-н., прабіць (шлях) або вырубіць, распрацаваць (участак якой-н. пароды). Прайсці вугальны пласт.
    5. Пралегчы, працягнуцца ў якім-н. напрамку (пра дарогу, тунель і пад.). Чыгунка, што перасякае галоўную вуліцу, мусіць, пройдзе пад ёй або пераступіць цераз яе па віядуку. Карпаў.
    6. Аказацца прынятым, залічаным у выніку галасавання, адбору і пад. Прайсці па конкурсу.
    7. што або праз што. Падвергнуцца чаму-н., вынесці што-н. Краіна мая! Ты прайшла праз агонь, Праз буры, Руіны І росквіт... Глебка. // Перажыць, зведаць, перанесці (які-н. стан, стадыю). Прайсці загартоўку. ▪ Паводле дакладных звестак, — Марс старэйшы за нашу планету. Таму ён даўно павінен быў прайсці гэтую фазу развіцця. Шыцік. // Падвергнуцца (разгляду, рэгістрацыі, кантролю і пад.). Паўгода вучыліся дзяўчаты, затым прайшлі самы строгі экзамен. «Звязда».
    8. што. Пазнаёміцца з чым-н., вывучыць што-н. Першакласнікі прайшлі буквар у першым паўгоддзі. ▪ [Вучні] паспелі прайсці толькі палову курса. Брыль.
    9. што. Выканаць, завяршыць які-н. курс, тэрмін (вучобы, лячэння і пад.). — Ты ж, як той казаў, чалавек вучоны, рабфак прайшоў. Сабаленка. Практыку прыехалі прайсці Два студэнты, два хлапца з В'етнама. Аўрамчык.
    10. Адбыцца, закончыцца з якім-н. вынікам. Спектакль прайшоў з вялікім поспехам. ▪ Уборка сена прайшла неўзаметку — і ў гаспадароў, і ў калгаснікаў. Чорны.
    11. Мінуць, адысці ў мінулае (пра час, падзеі і пад.). Прайшлі бурлівыя гады, Уціхла бура-навальніца, І ніва жытам маладым Пад вольным ветрам каласіцца. Крапіва. Дажджлівая, шэрая ноч прайшла без трывогі. Брыль. Дзяцінства.. [Андрэя] і першая маладосць прайшлі бесклапотна ў багатых бацькоў. Чорны. // Знікнуць, прапасці. Мацей падняўся, і пакуль улазіў рукамі ў цёплы кажушок і ногі шукалі каля ложка валёнкі, сон прайшоў. М. Стральцоў. // размоўнае слова Перастаць балець. Галава прайшла. / у безасабовая форма ужываецца, ужыванне — Калі не ломіць у нагах, можа і пройдзе, не зляжаце... Пташнікаў.
    •••
    Мароз па скуры (па спіне) прайшоў глядзі мароз.
    Прайсці (праз) агонь, ваду і медныя трубы — шмат зведаць у жыцці; з поспехам пераадолець цяжкасці.
    Прайсці з аншлагам — прайсці з вялікім поспехам (пра спектакль).
    Прайсці праз рукі каго, чые — быць некаторы час у распараджэнні, у рабоце і інш. у каго-н.

Усталюйце новую праграму Скарніка!